Grondwateroverlast door regen op de Utrechtse Heuvelrug: gevolgen en acties

Geschreven door

Bewoners op de Utrechtse Heuvelrug hebben sinds het najaar van 2023 op verschillende plekken te maken met grondwateroverlast. In de periode oktober 2023 tot 1 juni 2024 is twee keer zoveel regen gevallen als normaal (bijna 1.100 mm). Hierdoor hebben bewoners op de Heuvelrug last van volgelopen kelders, schimmel en water in de kruipruimten. Ook agrariërs op de flanken van de Utrechtse Heuvelrug hebben last van te natte landbouwgronden. Overheden werken daarom waar mogelijk aan extra acties om in te spelen op zowel natte als droge perioden op de Utrechtse Heuvelrug. Ook als bewoner kunt u maatregelen nemen. 

Droogte én wateroverlast, daar werken overheden op de Utrechtse Heuvelrug al jaren aan samen. En sinds 2019 in het samenwerkingsverband van de Blauwe Agenda, waarin de waterproblemen en -oplossingen op en rondom de Utrechtse Heuvelrug centraal staan. In 2024 is er sprake van extreme grondwateroverlast. Nog niet eerder kreeg de Utrechtse Heuvelrug hiermee te maken. In het verleden is de grondwaterstand vaker zeer hoog geweest. Echter toen daalde de grondwaterstand na een piek wél weer snel.  

Extra uitleg hoge grondwaterstanden op de Heuvelrug

Bij veel regenval kan het grondwater op sommige plekken op de Heuvelrug dicht bij het oppervlak komen. Dat is te zien op de afbeelding hierboven. Vaak zijn dit de plekken waar de dorpen op de Heuvelrug zijn gebouwd. Daarom is het nu met hoge grondwaterstanden onder de hoge rug opnieuw zoeken naar een balans. 

Waarom is dat zoeken? Op de Utrechtse Heuvelrug zakt het water goed weg, omdat deze veelal van zand is. Het regenwater zakt hier dus makkelijk de grond in.  Ook is er op de hoge rug weinig oppervlaktewater (water in sloten en rivieren) aanwezig. Het duurt daarom lang voordat het grondwater naar de lagere delen stroomt waar watergangen het water kunnen afvoeren. Met andere woorden: het duurt lang voordat hoge grondwaterstanden in de kwetsbare zones (zie afbeelding) op de heuvelrug dalen.  

Verwachting grondwaterstanden in 2024 en 2025 op de Heuvelrug

Pas sinds juni 2024 zijn de grondwaterstanden op veel plekken op de Utrechtse Heuvelrug weer aan het dalen. De grondwaterstanden zijn echter op veel plekken nog steeds hoger dan normaal voor de start van de winter. Als de komende winterperiode ook veel regen valt, dan is de kans groot dat inwoners in die periode weer overlast ervaren door hoge grondwaterstanden. Daarom zijn enkele nieuwe acties ingezet door overheden en partners.  

Wat kunnen overheden en partners extra doen in dit gebied? 

De situatie van afgelopen winter was extreem. Daarom kunnen overheden deze situatie niet zomaar oplossen. Wel werken overheden en partners samen om binnen de mogelijkheden die zij hebben de overlast te verminderen. Zo zijn bij Amerongen al maatregelen genomen om wateroverlast te voorkomen door heftige buien die het dorp binnen stromen. Om overlast voor zover als mogelijk te beperken wordt ingezet op de volgende acties voor de komende maanden en jaren. 

1. Monitoren extremen 

Om in te kunnen spelen op nieuwe extremen, wordt de ergste grondwateroverlast in kaart gebracht. Op basis daarvan wordt voorlichting gegeven en kennis gedeeld. 

2. Waar wel en niet afkoppelen 

In het kader van verdroging werken overheden de afgelopen jaren aan extra water vasthouden en regenwater afkoppelen van de riolering. De hoeveelheid extra water die dat als gevolg heeft – ten opzichte van de extreme winterneerslag – is zeer beperkt in omvang, maar is wel heel relevant in de aanloop naar langdurige perioden van droogte. Wel is de ene plek meer geschikt voor afkoppelen dan een andere. De Blauwe Agenda brengt in beeld op welke plekken wel of beter niet kan worden afgekoppeld.  

3. Extra afvoeren  

Ten derde wordt ingezet op het goed functioneren van watergangen in de winter door middel van extra inspectie en onderhoud. De waterschappen onderzoeken of, binnen de grenzen van een peilbesluit, in extreem natte perioden extra water kunnen afvoeren via slootjes. 

4. Lokaal oude watergangen flexibel inzetten 

Tot slot worden mogelijkheden onderzocht om lokaal oude (deels dichtgelopen) watergangen op de hogere delen flexibel in te zetten met behulp van stuwen. Daarmee kan in de winter overschot aan water worden afgevoerd en kan in de zomer water worden vastgehouden om verdroging tegen te gaan. 

 Veelvoorkomende vragen en antwoorden

Vragen over wegpompen  

Vragen die veel worden gesteld gaan over het aanbrengen van tijdelijke bemalingen van het grondwater om het water weg te pompen. Antwoord is dat de bemalingen slechts een tijdelijk en lokaal effect hebben. Na het stopzetten zal het grondwater weer snel toestromen.   

Vragen over verlagen oppervlaktewaterpeilen 

Het verlagen van oppervlaktewaterpeilen (water in sloten) heeft weinig effect op trage grondwaterstroming op  de Heuvelrug naar het oppervlaktewater. Het peilbeheer van het waterschap wordt mede bepaald door vastgestelde peilenplannen en peilbesluiten. Hierbij is een zorgvuldige belangenafweging gemaakt.  

Vragen over extreem natte winter 

De grote hoeveelheid regen van de afgelopen winter is geen oplossing voor de structurele verdroging van de natuur in een aantal gebieden. Verdroging heeft vaak te maken met grondwaterstanden of oppervlaktewaterpeilen die langdurig te laag zijn of water van verkeerde kwaliteit. Na deze natte winter en of voorjaar zakken de grondwaterstanden uiteindelijk weer terug naar hun oorspronkelijke niveau. Dat niveau kan dus ook langdurig te laag zijn. 

Vragen over meer grondwater oppompen 

Tot slot: er wordt de laatste tijd vaker gevraagd of drinkwaterbedrijf Vitens niet wat meer water kan oppompen. Dat klinkt logisch, maar is helaas niet zomaar mogelijk. Vitens levert drinkwater op basis van de vraag op dat moment. Drinkwater is een dagvers product en kan helaas niet gedurende langere tijd opgeslagen worden (dit tast de kwaliteit van het water aan) om pas veel later weer te gebruiken. 

Welke maatregelen kunt u als bewoner nemen?

Als eigenaar van een perceel of een woning kunt u zelf ook diverse dingen doen om wateroverlast te voorkomen of om de gevolgen te beperken. Op de websites van beide waterschappen staan diverse goede tips. Deze kunt u hier vinden: 

https://www.hdsr.nl/werk/grondwateroverlast/ 

https://www.vallei-veluwe.nl/actueel/actuele-thema/wateroverlast/ 

Najaarsnieuwsbrief Blauwe Agenda

Geschreven door

Wateroverlast en juist een tekort aan water. We komen beide extremen steeds vaker tegen op de Utrechtse Heuvelrug. We werken met de deelnemende partners van de Blauwe Agenda hard aan een meer robuust watersysteem dat de gevolgen van klimaatverandering beter kan opvangen. Middels deze nieuwsbrief willen we je een beeld geven hoe je als gemeente, agrariër, landgoedeigenaar, inwoner, terreinbeheerder of ondernemer een bijdrage kunt leveren aan het watersysteem.

 

 

Innovatief onderzoeksproject naar klimaatbestendig bos van start

Geschreven door

Lange perioden van droogte of juist met veel regenval hebben een negatieve invloed op de kwaliteit van het bos. Om voor een zo gezond mogelijk toekomstig bos te zorgen, hebben Staatsbosbeheer en Bosgroep Midden Nederland de handen ineen geslagen voor klimaatslim bosbeheer op de Utrechtse Heuvelrug. Het project, dat loopt tot 2029, richt zich op een klimaatbestendige inrichting van in totaal 58 ha bestaand bos op de Utrechtse Heuvelrug en omvat kennisdeling, monitoring, demo- en praktijklocaties.

We gaan aan de slag met een demolocatie van 48 ha in boswachterij Austerlitz en drie praktijklocaties op particulier eigendom van elk 5 ha. Het zijn multifunctionele bossen op zandgronden die we veerkrachtiger maken tegen de gevolgen van klimaatverandering én verzuring van de bosbodem. Ook bosverjonging en een keuze voor boomsoorten die het best bestand zijn tegen de gevolgen van klimaatverandering vallen hieronder.

Op 8 november 2024 vond de aftrap van dit project plaats met betrokken partijen, gemeenten, financiers en provincie Utrecht. “De gevolgen van verzuring en klimaatverandering worden helaas steeds zichtbaarder in de Utrechtse bossen. Het is dan ook overduidelijk; we moeten aan de slag, ook met dit bos. Met dit veelbelovende en innovatieve project bundelen we onze krachten en zetten we ons samen in voor het herstel van dit mooie stukje Utrecht, zodat we er ook in de toekomst van kunnen genieten,” aldus Mirjam Sterk, gedeputeerde Natuur en Landbouw van de provincie Utrecht.

Kennis delen voor bredere toepassing
In de demo- en praktijklocaties willen we de uitdagingen, dilemma’s, kansen en mogelijkheden voor klimaatslim bosbeheer inzichtelijk maken. En, laten we zien hoe je dat doet en wat de resultaten daarvan zijn. Door ‘learning on the job’ doen onze boswachters ervaring op. Het breder delen van de opgedane ervaringen en kennis is van groot belang om klimaatslim bosbeheer in andere terreinen toe te passen. Daartoe vinden er gedurende de looptijd van het project een aantal kennissessies op locatie plaats voor terreineigenaren en beleidsmakers van gemeenten en provincie Utrecht.

Bostracking
Een van de innovatieve maatregelen dat wordt ingezet is bostracking. Dit wordt in de demolocatie toegepast en is een intensieve vorm van boomsgewijs inventariseren om de kenmerken en waarden van het bos in beeld te krijgen. Op basis hiervan wordt bepaald welk beheer en welke maatregelen nodig zijn om het bos kilmaatbestendig en robuust te maken. Denk aan het inbrengen van andere boomsoorten, vrijzetten van toekomstbomen, behoud van habitatbomen en toepassen van bodemverbetering (kalk-gift).

Monitoring en evaluatie
Tijdens het project wordt er gemonitord om het effect van klimaatbestendig inrichten op het bos in beeld te brengen. We sluiten hierbij aan op een voor de Utrechtse Heuvelrug breder monitoringsproject, FORWARD van European Forest Institute. Dit wordt uitgevoerd door de Universiteit van Utrecht, in samenwerking met het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. In 2029 wordt het uitgevoerde klimaatslim bosbeheer geëvalueerd.

Financiering
Het project klimaatslim bosbeheer Utrechtse Heuvelrug sluit aan bij het landelijke project LIFE Climate Forest van de Bosgroepen en Staatsbosbeheer en is mogelijk gemaakt dankzij een subsidie van provincie Utrecht en een ruimhartige donatie van Stichting MTB Utrechtse Heuvelrug. De Stichting draagt met de inkomsten uit de MTB vignetten bij aan het realiseren van natuurprojecten op de Utrechtse Heuvelrug.
De demolocatie in Austerlitz blijft toegankelijk voor publiek. Actuele informatie over dit project is online te vinden via www.staatsbosbeheer.nl/projectksb

Online webinar: Samenleven met kleine zoogdieren van de Heuvelrug – een win-win voor mens en dier

Geschreven door

Woon je op of rond de Utrechtse Heuvelrug en ben je benieuwd hoe je je tuin zo kunt inrichten dat zowel jij als de wilde zoogdieren in je buurt ervan profiteren? Ontdek hoe je jouw tuin gastvrij maakt voor dieren zoals egels, vleermuizen en zelfs marters! Tijdens dit interactieve Heuvelrugtuinen webinar op maandag 2 december, van 20:00 tot 21:30, nemen Elze Polman van de Zoogdiervereniging en Karin Egberink van Communicatiebureau de Lynx je mee in de wereld van de Heuvelrugzoogdieren. Leer hoe jouw tuin een thuis kan worden voor deze bijzondere bewoners van de Heuvelrug.

Meld je hier aan

Bekijk de nachtbewoners van de Heuvelrug
Tijdens dit webinar nemen Elze Polman van de Zoogdiervereniging en Karin Egberink van Wild in je Achtertuin je mee in de wereld van de Heuvelrugzoogdieren. En dat allemaal in je achtertuin! Karin Egberink trapt de avond af. Zij werkt voor Communicatiebureau de Lynx aan het project Wild in je Achtertuin. Deze avond deelt zij de resultaten van een bijzonder project: met wildcamera’s hebben Heuvelrugtuiniers in 2023 de wilde dieren in Heuvelrugtuinen vastgelegd. Je kan deze foto’s in december bewonderen in een fototentoonstelling in Tuincentrum Abbing in Zeist. Van merels en egels tot vossen en marters. Karin vertelt over dit bijzondere project.

Ontmoet de wilde dieren in jouw tuin
Daarna neemt Elze Polman van de Zoogdiervereniging je mee over de soorten die je kunt tegenkomen op de Utrechtse Heuvelrug, zoals egels, vleermuizen en marters. Ze legt uit hoe je deze dieren kunt herkennen met behulp van camera’s en sporen en geeft praktische tips om je tuin aantrekkelijk te maken voor deze kleine zoogdieren. Van het plaatsen van egelhuisjes tot het bieden van veilige plekken voor vleermuizen en eekhoorns, Elze laat zien hoe eenvoudig het kan zijn om jouw tuin diervriendelijk te maken. Daarnaast deelt ze handige tips om kinderen erbij te betrekken.

Voor deze avond hoef je de deur niet uit; het webinar vindt volledig online plaats via Teams. Het is wel nodig om je vooraf aan te melden.

Meld je hier aan

Praktische info
Datum: maandag 2 december 2024
Tijd: 20:00 – 21:30
Locatie: Online
Kosten: Gratis

Heuvelrugtuinen
Een Heuvelrugtuin is een stukje Nationaal Park in je eigen tuin. Deze tuinen bestaan voor minstens 60% uit groen, worden zonder gif onderhouden en bieden ruimte aan inheemse planten die schuil- en voedselplaatsen creëren voor bijen, vlinders, vogels en natuurlijk zoogdieren. Ook helpt een Heuvelrugtuin om regenwater op te vangen, zodat de tuin beter bestand is tegen droogte en wateroverlast.

Gemeente Rhenen deelt bomen en struiken uit voor in jouw Heuvelrugtuin

Geschreven door

In een échte Heuvelrugtuin mag een variatie aan verschillende planten niet ontbreken. Kies je voor een mix van lage en hoge, kleine en grote planten, dan voelen veel meer soorten vlinders, bijen en vogels zich thuis. De Gemeente Rhenen helpt inwoners graag een handje op weg! Dit najaar kunnen inwoners een gratis boompje of struik aanvragen die perfect past in een Heuvelrugtuin.

Kan jouw Rhenense Heuvelrugtuin nog wel een boompje of struik gebruiken? Vraag die dan gratis aan via dit aanmeldformulier. Wees er snel bij, want op = op. Deze actie loopt tot 2 december.

Hoe komt het boompje/de struik in mijn tuin terecht?

Speciaal voor deze Heuvelrugtuinen actie zal team Remmerden van de gemeente Rhenen op twee momenten een bezorgronde rijden langs de adressen die meedoen. De eerste 50 inwoners die zich daarvoor aanmelden, krijgen hun boompje of struik dus thuisbezorgd. Je kunt op het aanmeldformulier aangeven wanneer zij het boompje/de struik het beste aan huis kunnen komen afgeven. De bezorgmomenten zijn op:

  • Woensdag 11 december tussen 09:00 en 15:00 uur
  • Woensdag 18 december tussen 09:00 en 15:00 uur

We hebben meer boompjes/struiken te vergeven dan we kunnen bezorgen. Wie zich na de eerste 50 mensen aanmelden, kunnen hun boompje/struik komen ophalen op vrijdagmiddag 13 december voor het Huis van de Gemeente.

Inwoners van Rhenen kunnen uiterlijk 2 december hun Heuvelrugtuin boompje of struik aanvragen via het aanmeldformulier.

Zet je boompje of struik binnen 24 in de grond

Het aanplanten van het nieuwe boompje of de struik doe je op eigen gelegenheid wanneer het uitkomt. Let wel op: de planten worden als wortelgoed geleverd en dus niet met een kluit of in een pot. Dat betekent dat je het boompje of de struik zo snel mogelijk na ontvangst, het liefst binnen 24 uur, in de grond kan zetten. Doe je dat niet, dan heb je kans dat de wortels te veel uitdrogen of beschadigen en dat de plant het niet redt. Dat zou natuurlijk zonde zijn!

Wordt zo’n boom/struik niet veel te groot?

De soorten waar je uit kunt kiezen, passen goed in de gemiddelde tuin. De meeste soorten worden van zichzelf niet snel erg groot. Bovendien lenen ze zich allemaal om naar wens gesnoeid te worden. Bij het boompje/de struik ontvang je ook instructies voor zowel aanplanten als snoeien. Geen zorgen dus, je kan op die manier zelf in de hand houden hoe groot jouw boompje of struik uiteindelijk wordt.

Wat zijn de voorwaarden van deze actie?

Zoals gebruikelijk gelden er voor deze actie een aantal spelregels. Deze zijn bedoeld zodat zo veel mogelijk inwoners aan de actie mee kunnen doen en om te voorkomen dat er onenigheid ontstaat over waar er aangeplant wordt. Loop het onderstaande lijstje voorwaarden dus even door voordat je een boompje of struik aanvraagt.

Actievoorwaarden:

  • Je kunt alleen meedoen als je in de gemeente Rhenen woont en 18 jaar of ouder bent.
  • Per huishouden mag er maximaal één of twee boompje/struik aangevraagd worden.
  • Het boompje/de struik wordt in een particuliere tuin aangeplant.
  • Het boompje/de struik wordt met zorg aangeplant en daarna onderhouden.
  • Als je meedoet aan de actie, stuur je na het aanplanten een foto op van het boompje of de struik in jouw tuin als erom gevraagd wordt. Je geeft de gemeente en Heuvelrugtuin toestemming om deze foto gebruiken in de communicatie over Heuvelrugtuinen.
  • De deelnemer houdt bij het kiezen van een plek voor het boompje/de struik rekening met:
  1. Toestemming van de verhuurder (indien van toepassing).
  2. Niet aanplanten binnen 0,5 meter van de erfgrens.
  3. Het aanplanten gaat zo nodig in goed overleg met directe buren.
Meld je hier aan

Welke boompjes en struiken kun je kiezen?

Voor deze actie hebben we een mooie selectie gemaakt uit de bomen en heesters die genoemd staan op de Heuvelrugtuinen plantenlijst. Hieronder stellen we ze aan je voor, inclusief informatie over waar ze het best groeien, hoe groot ze kunnen worden en in welke tijd van het jaar je ze kunt snoeien.

Egelantier

Egelantier
Deze rozenstruik heeft roze-rode bloemen en de gekneusde bladeren ruiken naar appeltjes. De bladeren hebben een afgeronde bladvoet. Groeit het best op matig voedselrijke en kalkrijke grond.

Groeit op zand- en kleigrond in de zon en halfschaduw – Kan 0,6 tot 2 meter hoog worden – Snoeien in maart

Gelderse roos

Gelderse roos
Aan deze heester zitten vruchtbare bloemen en onvruchtbare bloemen. Die laatste dienen om de aantrekkingskracht voor bestuivers te vergroten. De Gelderse roos is veel te vinden in het rivierengebied. De bessen die de plant draagt kunnen goed de winter doorstaan en worden vaak gegeten door pestvogels en de goudvink.

Groeit op zandgrond in de zon en halfschaduw – Kan 1 tot 3 meter hoog worden – Snoeien na de bloei in juli

Gele kornoelje

Gele Kornoelje

De gele kornoelje kan op verschillende grondsoorten groeien, zolang de bodem maar kalkrijk en matig vochtig is. De gele kornoelje heeft in februari en maart prachtige gele bloemen, nog voordat de boom bladeren krijgt. In de zomermaanden heeft de gele kornoelje rode vruchten die ook eetbaar zijn. Daarnaast dient deze grote heester als groeiplek voor rupsen van verschillende vlinders. De gele kornoelje staat op de rode lijst van soorten die zeer zeldzaam zijn in Nederland.

Groeit op zand- en kleigrond in de zon en halfschaduw – Kan 2 tot 6 meter hoog worden – Snoeien niet nodig

Gewone Vlier

Gewone vlier
De plant heeft een oppervlakkige worteling en een grote vocht-/voedingsopname. Staat graag uit de middagzon. De heester heeft donkergroene bladeren met roomwitte bloemen. In de vruchttijd heeft de gewone vlier zwartachtige bessen. Deze worden gegeten door spreeuwen, die vervolgens de zaden verspreiden.

Groeit kleigrond in de zon en halfschaduw – Kan 1 tot 6 meter hoog worden – Snoeien in maart

 

Haagbeuk

Haagbeuk
Inheemse boom uit de berkenfamilie, die 15-25 meter hoog kan worden. Verliest zijn blad in de winter en is geschikt voor klei en zandgrond. De haagbeuk is winterhard. Verdraagt goed natte omstandigheden, kan niet goed tegen droogte. Een echte waardplant voor vogels en insecten, zoals de appelvink en de boomklever.

Groeit op zand- en kleigrond in de zon, halfschaduw en schaduw – Kan 15 tot 25 meter hoog worden – Snoeien eind mei t/m half juni

Kardinaalsmuts

Kardinaalsmuts
De wilde kardinaalsmuts is te herkennen aan zijn groenblijvende bast. De plant ontwikkelt rood en oranje mutsvormige vruchten. Hij groeit het liefst op zandgrond, maar doet het ook prima op een vochtigere bodemsoort. De besjes van de heester zijn giftig.

Groeit op zandgrond in de zon en halfschaduw – Kan 1,5 tot 6 meter hoog worden – Snoeien in februari/maart

Sleedoorn

Sleedoorn
De sleedoorn is de eerst aan het eind van de winter bloeiende struik. De Dagpauwoog en de Sleedoornpage, zijn hier te vinden op zoek naar nectar. De Sleedoornpage is de enige bedreigde vlindersoort in Nederland die vooral buiten natuurgebieden voorkomt. De bladeren hebben een gezaagde bladrand. Staat het liefst op zonnige tot half beschaduwde plaatsen en groeit op zowel zand- als kleigrond.

Groeit op zand- en kleigrond in de zon, halfschaduw en schaduw – Kan 1 tot 3 meter hoog worden – Snoeien niet nodig

Sporkehout

Sporkehout
Sporkehout groeit het liefst in een zure, natte tot vochtige bodem. Na een snoeibeurt groeit sporkehout weer snel uit. Van mei tot september staat de heester in bloei. De bloemen groeien na de bestuiving door insecten uit tot besachtige vruchten.

Groeit op zandgrond in de zon en halfschaduw – Kan 2 tot 5 meter hoog worden – Snoeien in november t/m december

Veldesdoorn

Veldesdoorn
Ook wel de Spaanse aak, is een traaggroeiende struik of boom. Het jonge blad is vaak roodachtig van kleur en is in de herfst geel. In mei bloeit hij met geelgroene bloemen in opstaande tuilen. Is geschikt voor alle bodemsoorten, met uitzondering van zeer arme, droge zandgrond en natte bodems. De boom heeft wel een hoge tolerantie tegen droge periodes.

Groeit op zand- en kleigrond in de zon, halfschaduw en schaduw – Kan 10 tot 18 meter hoog worden – Snoeien niet nodig

Wilde Lijsterbes

Wilde lijsterbes
Deze boom heeft zijn naam te danken aan de lijsters die dol zijn op de bessen. Ook is de boom een geschikte broedplek voor vogels vanwege de dichte boomstructuur. Jonge twijgjes en bladeren zijn fijn behaard. De boom is veel algemeen voorkomend en groeit ook op verschillende bodemsoorten. Wanneer hij niet gesnoeid wordt kan de boom zo’n 9 meter hoog worden.

Groeit op zand- en kleigrond in de zon en halfschaduw – Kan 3 tot 9 meter hoog worden – Snoeien niet nodig

Meld je hier aan

Ik ben enthousiast! Wat kan ik nog meer doen om van mijn tuin een Heuvelrugtuin te maken?

Dat is goed om te horen! Er zijn nog veel meer stappen die je kunt zetten om van je tuin een echte Heuvelrugtuin te maken. Op onze website vind je allerlei informatie en tips. Bekijk bijvoorbeeld:

  • De gehele plantenlijst, waar naast boompjes en struiken ook vaste planten, bollen en eenjarigen op staan.
  • Verdiep je met dit filmpje in het afkoppelen van regenwater om jouw tuin niet alleen mooi groen maar ook klimaatbestendig te maken.
  • Kom naar één van onze online lezingen/bewonersavonden. Je vindt ze op onze website (in de agenda in de rechterkolom).
  • Bezoek een voorbeeld Heuvelrugtuin in de buurt om inspiratie op te doen.
  • Volg de online cursus Jouw Heuvelrugtuin om vanuit je luie stoel en op eigen tempo met alle thema’s van een Heuvelrugtuin bezig te gaan.

 

Wageningse studenten werken aan visie op duurzame recreatieve mobiliteit 

Geschreven door

Masterstudenten van het vak Governance of Tourism & Resources van Wageningen University & Research (WUR) zullen met Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) en relevante stakeholders gaan werken aan kennisontwikkeling ten behoeve van het gezamenlijke visietraject voor duurzame recreatieve mobiliteit die aansluit op de specifieke behoeften in het gebied en de omliggende regio.  

Uitwerking en casus 

De studenten dragen vanuit hun wetenschappelijk perspectief bij aan de gezamenlijke visie op duurzame recreatieve mobiliteit, die met relevante stakeholders ontwikkeld wordt in het kader van project MONA. De opdracht is opgesplitst in twee casussen, waarbij elke groep van studenten advies zal geven op basis van hun bevindingen: 

  • Casus 1: Wat zijn de sleutelelementen van een regionale visie op duurzame recreatieve mobiliteit in en rond NPUH? 
  • Casus 2: Hoe kan het proces naar een gezamenlijke visie het beste worden georganiseerd? 

Deze adviezen zullen betrekking hebben op het NPUH-gebied, waarbij de gemeente Utrechtse Heuvelrug als specifieke casus wordt gebruikt. Gezien hun lopende ontwikkeling van een nieuw mobiliteitsplan biedt deze gemeente een relevant uitgangspunt voor het onderzoek. 

Project MONA: duurzame recreatieve mobiliteit 

Deze studentenopdracht vindt plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA: ‘MOdal shift, routing en nudging oplossingen in NAtuurgebieden voor duurzaam toerisme.’ Wageningen University & Research (WUR) is verbonden aan project MONA. Doel van het Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.  

Onderzoeks- & Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug 

Bovenstaand onderzoek in het Nationaal Park wordt gefaciliteerd door de Onderzoeks- en Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug. Binnen deze hub werken wetenschappers, studenten en stakeholders aan relevante vraagstukken uit de onderzoeksagenda van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, om zo bij te dragen aan de bescherming, het behoud en de ontwikkeling van natuur, landschap en erfgoed. 

 

Online webinar: Word waterwijs in jouw Heuvelrugtuin (11 november 20.00 – 21.30)

Geschreven door

Woon jij op of rondom de Utrechtse Heuvelrug, en ben je benieuwd hoe jij waterwijs kan tuinieren? Wil je weten hoe jouw tuin een rol kan spelen bij het oplossen van wateruitdagingen op de Heuvelrug? Doe dan mee met ons interactieve webinar op maandag 11 november, van 20:00 tot 21:30. Tijdens dit webinar ontdek je hoe jouw Heuvelrugtuin niet alleen mooi, maar ook water- en klimaatbestendig kan zijn!

Waterbeheer

Tijdens het webinar rollen we de virtuele rode loper voor je uit en kijken we samen de korte film ‘Samen zorgen voor water op de Utrechtse Heuvelrug’. Deze film gaat in op de verschillende uitdagingen die leven in het gebied: droogte en wateroverlast zijn problemen waar bijna alle delen van de Heuvelrug mee te maken hebben. De verschillende partners van de Blauwe Agenda komen aan het woord en leggen uit hoe zij samenwerken aan deze soms complexe opgaven. Arco van Vugt, projectleider bij de Blauwe Agenda en initiatiefnemer van de film, staat na afloop voor je klaar om al je vragen te beantwoorden.

Klimaatslim luinieren

Daarna zoomen we in op jouw stukje Utrechtse Heuvelrug: je tuin. Tuinontwerpster Moniek de Bakker vertelt je alles over haar filosofie van ‘luinieren’, geïntroduceerd in haar boek ‘Klimaatslim tuinieren’: ontspannen tuinieren dat tegelijk slim inspeelt op klimaatverandering. Ze geeft praktische tips voor waterbeheer en vertelt welke planten je het best kunt kiezen om je tuin weerbaar te maken tegen droogte én hevige regenbuien. Ook leer je hoe je een groene oase maakt, zonder steeds aan het werk te zijn. Na afloop van haar presentatie is er een Q&A, waar je Moniek al je vragen over tuinontwerp, beplanting en waterbeheer kunt stellen.Aanmelden & vragen

Voor deze bewonersavond hoef je de deur niet uit. Het vindt namelijk volledig online plaats via Teams. Het is wél nodig om je vooraf aan te melden. Dat kan hier: https://spits-online.com/website/6707d042c08c0HpL6enHier9K4jk7KlAh

Voor meer informatie over deze avond kun je contact opnemen met Alies van den Berg (projectleider Heuvelrugtuinen) via a.vanden.berg@nmu.nl

Heuvelrugtuinen is een initiatief van Nationaal Park Utrecht Heuvelrug, Natuur en Milieufederatie Utrecht en IVN Natuureducatie. De Blauwe Agenda is een samenwerkingsverband tussen Provincie Utrecht, Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, terrein beherende organisaties, landgoederen, waterschappen, belangenvereniging LTO Noord en drinkwaterbedrijf Vitens.

In 5 minuten leren over waterproblematiek op de Utrechtse Heuvelrug

Geschreven door

Wil je meer leren over de waterproblematiek op de Utrechtse Heuvelrug? Bekijk de film ‘Samen zorgen voor water op de Utrechtse Heuvelrug’. Deze film gaat in op de verschillende uitdagingen die leven in het gebied: droogte en wateroverlast zijn problemen waar bijna alle delen van de Heuvelrug mee te maken hebben. De verschillende partners van de Blauwe Agenda komen aan het woord en leggen uit hoe zij samen werken aan deze soms complexe opgaven. De film zoomt onder meer in op de oplossingen van drinkwatermaatschappij Vitens, maatwerkoplossingen voor landgoederen en geeft inzichten in wat bewoners zelf kunnen doen tegen droogte en wateroverlast.

Nog meer over de inhoud van de film;

  • De verschillende functies van water op de Utrechtse Heuvelrug
  • Wateroverlast en droogte in het gebied
  • Hoe er wordt gewerkt aan oplossingen door drinkwaterbedrijf Vitens
  • Hoe er wordt gewerkt aan oplossingen voor landgoederen
  • Hoe er wordt gewerkt aan oplossingen voor agrariërs
  • Wat inwoners kunnen doen aan beide problematieken
  • Wie er allemaal samen werken in de Blauwe Agenda

Bekijk de film hier;

Theatercollege 18 november: ‘Door de bomen het bos weer zien’

Geschreven door

De kracht van natuur en leefstijl

Waar: Theater Figi, Zeist

Wanneer: Maandag 18 november 2024

Hoe laat: 20.00 – 21.30 uur

In dit theatercollege ontdek je hoe natuur en leefstijl invloed hebben op je gezondheid. Leer waarom groen in onze omgeving essentieel is en ontvang praktische tips om fitter en vitaler te worden.

Tijdens dit theatercollege delen universitair hoofddocent Jolanda Maas en huisarts Karel Bos hun inzichten over de relatie tussen natuur, leefstijl en gezondheid.

De host van deze avond is Frits Naafs, burgemeester van gemeente Utrechtse Heuvelrug.

Voor meer informatie en kaarten (5 euro p.p., incl. koffie/thee): bezoek de website van theater Figi. Graag tot dan!

Bestel kaarten

Presentatie ‘Kleine beestjes in 17 tuinen Maarn en Maarsbergen”

Geschreven door

Foto driestreepspin: Peter Koomen

Ben jij benieuwd welke beestjes er in (achter)tuinen leven op de Utrechtse Heuvelrug?

Laat je verwonderen en ontmoet de experts van “Expeditie Achtertuin”

Bioloog en kleine beestjes expert Menno Schilthuizen van Taxon Foundation vertelt over de gewone en bijzondere waarnemingen. Peter Koomen is de spinnenexpert in dit project.

Wanneer en waar?

Op 6 november 2024 om 19.30 uur in Dorpshuis De Twee Marken, Trompplein 5 in Maarn.

Aanmelden is niet nodig.

Expeditie Achtertuin

Op vijf dagen in juni 2024 zijn Nederlandse top experts in 17 achtertuinen en de Kolken op zoek gegaan naar slakken, pissebedden, spinnen, kevers, zweefvliegen, en vele anderen levende kleine (water)beestjes, mossen, korstmossen, wilde planten. Hun enthousiasme en kennis deelden ze graag met de tuineigenaren, (klein)kinderen, en bezoekers

Op 6 november geeft Menno Schilthuizen samen met Nederlandse top experts een presentatie over de meest bijzondere waarnemingen in Maarn en Maarsbergen. Menno is bioloog en voorzitter van Stichting Taxon Foundation.

Bijzondere waarnemingen

Eën van de bijzondere waarnemingen is de driestreepspin. Deze spin werd in maar liefst vier tuinen gevonden. Deze soort was eerder beperkt tot grote, open, zonnige gebieden zoals heidevelden en duingebieden. De laatste jaren duikt zij ook op allerlei andere plaatsten op.

Laat je verwonderen en ontmoet de experts op 6 november.

De entree is gratis. Een vrijwillige bijdrage voor MMN contant of met QR-code is welkom. Voor meer informatie: www.mmnatuurlijk.nl en excursies@mmnatuurlijk.nl

Terug naar Heuvelrugtuinen