Theatercollege 18 november: ‘Door de bomen het bos weer zien’

Geschreven door

De kracht van natuur en leefstijl

Waar: Theater Figi, Zeist

Wanneer: Maandag 18 november 2024

Hoe laat: 20.00 – 21.30 uur

In dit theatercollege ontdek je hoe natuur en leefstijl invloed hebben op je gezondheid. Leer waarom groen in onze omgeving essentieel is en ontvang praktische tips om fitter en vitaler te worden.

Tijdens dit theatercollege delen universitair hoofddocent Jolanda Maas en huisarts Karel Bos hun inzichten over de relatie tussen natuur, leefstijl en gezondheid.

De host van deze avond is Frits Naafs, burgemeester van gemeente Utrechtse Heuvelrug.

Voor meer informatie en kaarten (5 euro p.p., incl. koffie/thee): bezoek de website van theater Figi. Graag tot dan!

Bestel kaarten

Presentatie ‘Kleine beestjes in 17 tuinen Maarn en Maarsbergen”

Geschreven door

Foto driestreepspin: Peter Koomen

Ben jij benieuwd welke beestjes er in (achter)tuinen leven op de Utrechtse Heuvelrug?

Laat je verwonderen en ontmoet de experts van “Expeditie Achtertuin”

Bioloog en kleine beestjes expert Menno Schilthuizen van Taxon Foundation vertelt over de gewone en bijzondere waarnemingen. Peter Koomen is de spinnenexpert in dit project.

Wanneer en waar?

Op 6 november 2024 om 19.30 uur in Dorpshuis De Twee Marken, Trompplein 5 in Maarn.

Aanmelden is niet nodig.

Expeditie Achtertuin

Op vijf dagen in juni 2024 zijn Nederlandse top experts in 17 achtertuinen en de Kolken op zoek gegaan naar slakken, pissebedden, spinnen, kevers, zweefvliegen, en vele anderen levende kleine (water)beestjes, mossen, korstmossen, wilde planten. Hun enthousiasme en kennis deelden ze graag met de tuineigenaren, (klein)kinderen, en bezoekers

Op 6 november geeft Menno Schilthuizen samen met Nederlandse top experts een presentatie over de meest bijzondere waarnemingen in Maarn en Maarsbergen. Menno is bioloog en voorzitter van Stichting Taxon Foundation.

Bijzondere waarnemingen

Eën van de bijzondere waarnemingen is de driestreepspin. Deze spin werd in maar liefst vier tuinen gevonden. Deze soort was eerder beperkt tot grote, open, zonnige gebieden zoals heidevelden en duingebieden. De laatste jaren duikt zij ook op allerlei andere plaatsten op.

Laat je verwonderen en ontmoet de experts op 6 november.

De entree is gratis. Een vrijwillige bijdrage voor MMN contant of met QR-code is welkom. Voor meer informatie: www.mmnatuurlijk.nl en excursies@mmnatuurlijk.nl

Terug naar Heuvelrugtuinen

 

Bestuurlijke startbijeenkomst MONA: gezamenlijke visie duurzame recreatieve mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug

Geschreven door

Op 16 oktober 2024 vond de bestuurlijke kick-off plaats van het Europese Interreg-project MONA, georganiseerd door het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH). Dit was de eerste keer sinds de start van het project dat de betrokken stakeholders bij elkaar kwamen op bestuurlijk niveau. Gijs de Kruif, directeur bestuurder van NPUH heette iedereen welkom. 

Er werd uitgebreid gesproken over kansen en knelpunten voor de transitie naar duurzame recreatieve mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug. Bestuurders en betrokkenen van provincie Utrecht, gemeenten op en rond de Heuvelrug, terreineigenaren en andere organisaties waaronder NS en ANWB,  deelden hun ideeën en bouwstenen voor een gezamenlijke visie-ontwikkeling. 

Samenwerking

Gedeputeerde van de provincie Utrecht, André van Schie opende de bijeenkomst met een videoboodschap waarin hij het belang van samenwerking benadrukte. Hij stelde dat een gedegen gezamenlijke visie op duurzame recreatieve mobiliteit essentieel is voor het behoud van dit prachtige natuurgebied.  

NS-Regiodirecteur Irma Winkenius noemde de historische rol van de trein in het bereikbaar maken van natuurgebieden en lichtte initiatieven toe waarmee de NS wandelaars en recreanten ondersteunt. Daarbij werden ook de zogenoemde pilot ‘Buitenpoorten’ in Noord-Holland als voorbeeld genoemd: stations die toegankelijk en aantrekkelijk zijn om te verblijven en een betere verbinding vormen tussen de trein en de natuur met een functie als duurzaam startpunt om de omgeving te verkennen.  

Sterre Sparreboom, projectleider duurzame mobiliteit bij NPUH nam de aanwezigen mee in het MONA project en duidde de deelprojecten die in samenwerking met gemeenten en andere stakeholders uitgevoerd kunnen worden voor de verduurzaming van recreatieve mobiliteit in en rondom het Nationaal Park.  

Gezamenlijke visie

Het enthousiasme en de betrokkenheid van de deelnemers was groot! Er werd afgesproken om in het voorjaar van 2025 opnieuw overleg te plannen om de volgende stappen in het visietraject te ontwikkelen. Dit traject zal worden begeleid door een mobiliteitsvisie-expert.  

Project MONA: duurzame recreatieve mobiliteit

Deze bijeenkomst vond plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA:  ‘Modal shift, routing en nudging oplossingen in natuurgebieden voor duurzaam toerisme’. Doel van het meerjarige Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.   

Lees hier meer over MONA 

 

Beleefweek 2024: De mooiste herfstvakantie beleef je buiten!

Geschreven door

Van 26 oktober tot en met 3 november organiseert Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug de jaarlijkse Beleefweek. Of je nu al jaren op de Utrechtse Heuvelrug woont of er maar even op bezoek bent, iedereen is uitgenodigd voor allerlei leuke activiteiten voor jong en oud. Allemaal vertellen ze een stukje van het verhaal van de Utrechtse Heuvelrug.

Ga bijvoorbeeld op bodembeestjes-safari, haal natte voeten op het Leersumse Veld of speur samen met je familie naar erfgoed. Elke dag van de Beleefweek is er weer wat anders te beleven! 

Kijk hier voor een overzicht van de activiteiten

Presentatie Gouden Boekje De grote reis van aap en mol

Geschreven door

Op vrijdag 18 oktober vond in Kasteel Groeneveld de presentatie plaats van het langverwachte Gouden Boekje De grote reis van Aap en Mol, uitgegeven door uitgeverij Rubinstein. Marc Hofstra, voorzitter van het Geopark, overhandigde de eerste exemplaren aan Gitte Spee (auteur/illustrator), Gijs de Kruif (Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug) en burgemeester van Baarn Mark Röell, die de aanwezige kinderen voorlas uit het boekje.

Expositie

Na de uitreiking opende de burgemeester ook de bijbehorende expositie over het maakproces van het Gouden Boekje. Hierin zijn schetsen, illustraties en informatie te zien over het Geopark en de plekken die Aap en Mol tijdens hun reis bezoeken. De expositie is de komende zes maanden te bewonderen in Kasteel Groeneveld.

Voor groep 3 en 4

De grote reis van Aap en Mol is niet alleen een spannend verhaal voor kinderen van 3 tot 7 jaar, maar ook een prachtige introductie tot het gebied waarin zij opgroeien. Het Gouden Boekje wordt beschikbaar gesteld voor maar liefst 8.000 kinderen uit groep 3 en 4 in het hele Geopark-gebied Heuvelrug, Gooi, Vechtstreek, Eemland en Kromme Rijnstreek.

Kom ook naar de voorleesmiddag!

Tijdens de jaarlijkse Beleefweek, van 26 oktober tot en met 3 november, worden er twee voorleesmiddagen georganiseerd:

  • Op dinsdag 29 oktober 2024 om 13:00, De Groene Inval in Baarn
  • Op vrijdag 01 november 2024 om 13:00 uur, bezoekerscentrum De Boswerf in Zeist

Meer info over de Beleefweef en de voorleesmiddagen vind je hier.

Ontdekcentrum in Kwintelooijen voor jong en oud

Geschreven door

Vanaf 28 oktober is er in Kwintelooijen in Rhenen, dat deel uitmaakt van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH), een preview te zien van het nieuwe Ontdekcentrum NPUH. Hier kunnen jong en oud van alles ontdekken over de natuur en geschiedenis van de Utrechtse Heuvelrug, en wordt ook dieper ingegaan op natuurgebied Kwintelooijen.

Wat valt er te ontdekken?

Reis naar het verleden en leer hoe de Utrechtse Heuvelrug is gevormd, ontdek welke spannende prehistorische vondsten zijn gedaan in Kwintelooijen, en verdiep je in het belang van water en de invloed van klimaatverandering.

Combineer je bezoek eventueel met een wandeling door Kwintelooijen of geniet van een hapje en drankje in House of Bird, dat zich in hetzelfde gebouw bevindt. Een leuk én leerzaam uitje voor tijdens de herfstvakantie!

Het Ontdekcentrum is in ontwikkeling, dus er komt in de toekomst nog veel meer om te zien! Het centrum is een initiatief van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, Stichting Voorlichting en Educatie Kwintelooijen en House of Bird.

Succesvolle Bioblitz in Zusterparken van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug: bijna 1500 soorten waargenomen

Geschreven door

De jaarlijkse Bioblitz, waarbij zoveel mogelijk dier-, plant- en schimmelsoorten in korte tijd worden geregistreerd, vond dit jaar voor het eerst ook plaats in de Zusterparken van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. De Universiteit Utrecht initieerde deze eerste editie, die plaatsvond van 22 mei t/m 22 juni. Via de app ObsIdentify en waarneming.nl konden deelnemers uit Utrecht, Amersfoort en Veenendaal hun waarnemingen vastleggen.

Met maar liefst 1492 soorten, verzameld door 483 enthousiaste waarnemers in 13 Zusterparken, was de Bioblitz een groot succes. Vooral insecten, spinnen en planten werden vaak gespot, waaronder de aardaker, echte koekoeksbloem en donkere klaverzandbij. Opvallend waren ook 125 zeldzame soorten, zoals de muurhagedis, de zeer zeldzame vlinder bananenboorder en de gaffelwaterjuffer.

De resultaten van deze Bioblitz leveren een belangrijke bijdrage aan het in kaart brengen van de biodiversiteit in de Zusterparken, met waarnemingen van meer dan 300 soorten vlinders, vogels en zoogdieren én zelfs twee vissoorten. De waargenomen soorten en resultaten per Zusterpark kun je hier terugvinden.

Recreatieve Poorten: de toekomst van Toeristische Overstappunten en Bezoekersontvangst op de Utrechtse Heuvelrug

Geschreven door

Op 2 oktober 2024 vond een werksessie plaats over Recreatieve Poorten bij Antropia Cultuur- en Congrescentrum naast station Driebergen-Zeist,  georganiseerd door stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug in samenwerking met het Nationale Parken Bureau en Routebureau Utrecht. Deze sessie had als doel om de rol van Recreatieve Poorten, te verkennen en te verbeteren – een voorbeeld hiervan zijn de bekende Toeristische Overstappunten (TOP’s).

De bijeenkomst bracht verschillende stakeholders, waaronder de Provincie, Utrechts Particulier Grondbezit (UPG), IVN en gemeenten, samen om  knelpunten, aandachtsgebieden en kansen rondom huidige systemen en bezoekersstromen te identificeren. De sessie werd ingestoken vanuit recreatie in balans met de natuur.  

Recreatieve Poorten: Wat zijn ze en waarom zijn ze belangrijk?

Recreatieve Poorten zijn plekken die een onthaalfunctie bieden voor bezoekers van nationale parken. Deze poorten zijn belangrijk voor het begeleiden en informeren van recreanten, zodat zij hun bezoek optimaal kunnen starten en beleven. We streven ernaar deze poorten zoveel mogelijk in balans met de natuur te brengen. 

Handreiking Recreatieve Poorten en Entrees

Tijdens de sessie presenteerden Guus Verhorst en Angelique Vermeulen, verbonden aan het Nationale Parken Bureau de Handreiking Recreatieve Poorten en Entrees en hun bevindingen na een uitgebreid voorbereidend bezoek aan de Utrechtse Heuvelrug. Zij hebben de regio verkend vanuit het perspectief van de bezoeker en kwamen diverse uitdagingen tegen rondom bezoekersinformatie, met name online vindbaarheid, bebording en recreatieve faciliteiten.  

Knelpunten en oplossingen

De werksessie was gericht op het identificeren van deze knelpunten en verkennen van mogelijke oplossingen specifiek op de Utrechtse Heuvelrug. Hierbij werd er ook gekeken naar mogelijkheden om mobiliteitshubs en groene stations te ontwikkelen, die niet alleen de bezoekerservaring verbeteren, maar ook bijdragen aan verduurzamen van recreatieve verplaatsingen. 

Op weg naar een toekomstgerichte visie

De inzichten die tijdens deze bijeenkomst zijn opgedaan, zullen worden meegenomen in een visietraject recreatieve poorten. De uitkomsten zijn daarnaast voer voor het gezamenlijke regionale visietraject duurzame recreatieve mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug in de context van het Europese project MONA. Het  doel is om de bezoekerservaring te verbeteren, bezoekersstromen beter te reguleren, en recreatieve mobiliteit te verduurzamen.  

Project MONA: duurzame mobiliteit

De workshop vond plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA: ‘MOdal shift, routing and nudging solutions in NAture areas for sustainable tourism’. Doel van het Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.  

Lees hier meer over MONA

 

De Utrechtse Heuvelrug krijgt een eigen biografie

Geschreven door

Stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en de provincie Utrecht slaan de handen ineen voor een bijzonder project: het opstellen van een gebiedsbiografie van de Utrechtse Heuvelrug en haar omgeving. Samen met Bureau Overland en diverse betrokken partijen uit de regio wordt de rijke geschiedenis en unieke natuur van deze bijzondere plek in kaart gebracht en het verhaal van de Utrechtse Heuvelrug opnieuw tot leven gewekt.

De Utrechtse Heuvelrug, gelegen tussen Utrecht, Amersfoort, Hilversum en Rhenen, is een gebied vol geschiedenis en natuurpracht. Denk aan glooiende heuvels, eeuwenoude bossen en historische landgoederen. Maar wist je dat er ook een schat aan cultuurhistorisch erfgoed te vinden is, zoals grafheuvels en militaire historie? Dit alles vormt het decor van een project dat de verborgen verhalen van dit gebied wil achterhalen.

Mens en natuur

De gebiedsbiografie gaat verder dan alleen het vastleggen van de geschiedenis. Het vertelt hoe de Utrechtse Heuvelrug en haar flanken zich door de eeuwen heen hebben ontwikkeld dankzij de wisselwerking tussen mens en natuur. Een belangrijk onderdeel van het project is de Landschaps-ecologische systeemanalyse (LESA). Deze analyse onderzoekt hoe verschillende elementen van het gebied, zoals water, bodem, ecologie en mensen, met elkaar samenwerken en elkaar beïnvloeden. Zo krijgen we een compleet beeld van hoe dit gebied in elkaar steekt en wat dit gebied zo bijzonder maakt.

Uitdagingen van nu

Wat deze biografie extra waardevol maakt, is dat het niet alleen gaat om het verleden. In een tijd waarin we te maken hebben met uitdagingen zoals klimaatverandering, woningbouw en veranderingen in de landbouw, helpt de gebiedsbiografie ons om te begrijpen hoe we de unieke kwaliteiten van de Utrechtse Heuvelrug kunnen behouden en versterken. Het biedt inzichten die van onschatbare waarde zijn voor toekomstige generaties.

Samenwerking

Dit project is een samenwerking van vele partijen, van overheden en grondeigenaren tot natuurorganisaties en de agrarische sector. Allemaal worden zij betrokken, zodat het eindresultaat voor iedereen waardevol is.

Kortom, de gebiedsbiografie van de Utrechtse Heuvelrug wordt niet zomaar een document, maar een inspirerend verhaal dat ons helpt om de pracht van dit gebied te behouden en door te geven aan de generaties na ons. Een project waar we trots op kunnen zijn!

Dit project is ontstaan door een samenwerking van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug met de Provincie Utrecht en wordt medegefinancierd door de ministeries van OCW en LVVN.

Studenten meten effecten duurzame landbouw bij agroforestry percelen op de Utrechtse Heuvelrug

Geschreven door

Afgelopen week gingen 80 studenten van de Universiteit Utrecht op onderzoek uit op boerderijen waar eerder dit jaar agroforestry proefpercelen zijn aangelegd. In de cursus ‘Agroecology’ leren deze studenten alles over duurzame vormen van landbouw, en dat gebeurt niet alleen in de collegebanken, maar ook met hun handen in de aarde!

De studenten bezochten twee boerderijen die meedoen aan het agroforestry-project van Stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en de Natuur & Milieufederatie Utrecht. Dit project biedt agrariërs op en rond de Utrechtse Heuvelrug de mogelijkheid om laagdrempelig een agroforestry proefperceel aan te leggen. Een duurzamere landbouw op de flanken met meer biodiversiteit heeft een positieve invloed op de vitaliteit van het Nationaal Park. Op boerderij Het Binnenveld in Rhenen en boerderij De Oude Ruif in Stoutenburg staan inmiddels de eerste noten- en fruitbomen in de grond. De studenten voerden verschillende metingen uit: ze bepaalden de hoogte en diameter van de bomen, brachten de bovengrondse plantendiversiteit in kaart en namen bodemmonsters.

Voor de studenten was dit een kans om deze duurzame vorm van landbouw van dichtbij te ervaren en rechtstreeks van de boeren te horen over de praktische uitdagingen van een agrarisch bedrijf. Voor de boeren was het bezoek een waardevolle eerste stap in het inventariseren van de effecten van de genomen maatregelen. De komende jaren hopen we terug te keren om de metingen te herhalen en de impact van agroforestry op de bodem en biodiversiteit op de Utrechtse Heuvelrug verder te onderzoeken.

Dit onderzoek is gefaciliteerd door de Onderzoeks- en Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug. Hierin werken wetenschappers, studenten, terreinbeheerders en andere stakeholders aan relevante vraagstukken uit de onderzoeksagenda van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Op deze manier wordt een bijdrage geleverd aan de bescherming, het behoud en de ontwikkeling van natuur, landschap en (cultuurhistorisch) erfgoed. De bevindingen zijn te raadplegen op de openbare kennisbank van het Nationaal Park.