Scoor op zaterdag 10 en zondag 11 mei drie wilde & inheemse planten voor slechts €10,00!

Geschreven door

Op zaterdag 10 en zondag 11 mei organiseren we in samenwerking met kwekerij Griffioen en deelnemende tuincentra een mooie kortingsactie op het wild & inheemse plantenassortiment. Heuvelrugtuiniers kunnen dat weekend drie planten kopen voor maar €10,00.

De wild & inheemse planten zijn een belangrijk onderdeel van jouw Heuvelrugtuin. Ze passen bij de omgeving van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, zijn beter bestand tegen plagen én trekken vogels en insecten aan. Een Heuvelrugtuin bestaat voor minimaal 60% uit groen en hiervan zijn minimaal vijf planten en/of bomen inheems. Met deze actie creëer je dus heel gemakkelijk jouw Heuvelrugtuin of breid je jouw Heuvelrugtuin uit met de juiste planten.

Hieronder zie je een lijst van deelnemende tuincentra:

LET OP: voor deze actie geldt op = op.

Doe mee met de Soorten Challenge en ontdek de kracht van biodiversiteit!

Geschreven door

Op zaterdag 17 mei begint de Soorten Challenge in het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug! Twee weken lang gaan we samen op zoek naar zoveel mogelijk wilde planten- en diersoorten. Hiermee brengen we de biodiversiteit van het gebied in kaart, leren we meer over de soorten die hier leven én kunnen we ze beter beschermen. En dat is nog niet alles, want 9 gemeenten strijden met elkaar om de titel de meest biodiverse gemeente van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Help jouw gemeente winnen en doe mee!

Elk jaar vieren we op 24 mei de Dag van het Nationaal Park, een moment waarop de meest karakteristieke natuurgebieden van Nederland in de schijnwerpers staan. In 2025 zetten we op deze bijzondere dag het thema biodiversiteit centraal. Om die reden organiseren we van 17 t/m 31 mei 2025 een Soorten Challenge in het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.

We gaan samen zo veel mogelijk soorten tellen en nodigen je uit om mee op pad te gaan. Iedereen kan meedoen: jong en oud, beginner of natuurexpert. Je hoeft alleen maar een gratis app te downloaden (ObsIdentify of gebruik Waarneming.nl), en op zoek te gaan in je tuin, het park of de bossen.

Binnenkort maken we hier het programma bekend met leuke activiteiten, zoals een tuinsafari en een zoektocht naar nachtvlinders.

Let er tijdens het waarnemen wel op dat je op de paden blijft, zodat dat je geen dieren verstoort die bijvoorbeeld aan het broeden zijn.   

Meest biodiverse gemeente van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug
Tijdens de Soorten Challenge strijden 9 gemeenten op en rond de Utrechtse Heuvelrug met elkaar om de titel ‘meest biodiverse gemeente van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug’. Door mee te doen en jouw waarnemingen door te geven help je dus jouw gemeente te winnen. En er is meer! Want je helpt niet alleen jouw gemeente te winnen, maar ook het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug in de strijd tegen de 20 andere Nationale Parken in Nederland.

Samen tellen voor de soortenrijkdom van morgen 
De Dag van het Nationaal Park draait niet alleen om een leuke beleving, maar ook om waardevolle actie. Hoe meer we weten over de soorten in onze parken, hoe meer onze waardering groeit en hoe beter we ze kunnen beschermen. Door in alle parken soorten te tellen laten we deelnemers zien hoe veel er is om trots op te zijn en te koesteren. De resultaten van de tellingen laten bovendien zien hoe het met de gezondheid van de natuur staat.   

Zet het alvast in je agenda: Soorten Challenge Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug | 17 t/m 31 mei 2025

Utrechtse Heuvelrug wordt buitenleslokaal tijdens pilotprogramma: middelbare scholieren ontdekken de natuur én onderzoeken vraagstukken uit het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug

Geschreven door

De Utrechtse Heuvelrug is een tijdelijk leslokaal voor nieuwsgierige scholieren uit de regio. Zij doen mee aan het pilotprogramma van Stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) en U-Talent. Afgelopen maand ging de tweede school van start: leerlingen van 5 vwo biologie van het Openbaar Lyceum Zeist trokken eropuit met twee medewerkers van het NPUH en hun docenten. De pilot bestaat uit een excursie in het gebied en een verdiepend onderzoeksproject. Zo ontdekken jongeren het belang en de uitdagingen van de Heuvelrug, worden ze betrokken bij de onderzoeksagenda van het Nationaal Park en raken ze meer verbonden met hun eigen leefomgeving. Tegelijk biedt het scholen een kans om het onderwijs te verrijken in samenwerking met onderzoekers. Volgende maand volgt een evaluatie en wordt gekeken naar een vervolg met andere scholen uit de regio. 

Tijdens de excursie leerden de leerlingen van het Openbaar Lyceum Zeist meer over de Utrechtse Heuvelrug, én dat op slechts tien minuten lopen van hun school. Daarnaast deden ze inspiratie op voor hun biologie onderzoek, waarin ze een maatschappelijk relevant vraagstuk onderzoeken over de wisselwerking tussen de levende natuur en de omgeving waarin het leeft.  

Eerder dit jaar gingen de leerlingen van 4 havo aardrijkskunde van de Amersfoortse Berg al aan de slag met het programma. Zij mochten zelf een onderzoeksonderwerp kiezen dat raakvlak heeft met het NPUH. Zo onderzochten zij onder andere hoe je de historische waarde van het gebied aantrekkelijker maakt voor jongeren, hoe je biodiversiteit kunt bevorderen, recreatiedruk en natuurinclusieve landbouw.  

Het pilotprogramma wordt op 13 mei samen met geïnteresseerde scholen uit de regio geëvalueerd, met als doel het verder uit te bouwen en structureel aan te bieden aan meer middelbare scholen. De ambitie is om in de volgende fase, wanneer meer scholen deelnemen, een eindsymposium toe te voegen aan het programma. Tijdens dit symposium presenteren de leerlingen hun onderzoeksresultaten aan overheden, grondeigenaren en andere betrokkenen uit de regio, en is er ruimte voor een gesprek over de toekomst van de Utrechtse Heuvelrug. Wil jouw school meedoen of meedenken over de doorontwikkeling van het programma? Meld je dan voor 29 april aan voor de bijeenkomst via info@npuh.nl. 

Dit programma is geïnitieerd door de Onderzoeks- en Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug. Hierin werken wetenschappers, studenten, terreinbeheerders en andere stakeholders aan relevante vraagstukken uit de onderzoeksagenda van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Op deze manier wordt een bijdrage geleverd aan de bescherming, het behoud en de ontwikkeling van natuur, landschap en (cultuurhistorisch) erfgoed. De bevindingen vanuit de onderzoeksagenda zijn te raadplegen op de openbare kennisbank van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. 

Onderzoek brengt stikstofneerslag op de Utrechtse Heuvelrug in kaart

Geschreven door

De Utrechtse Heuvelrug maakt deel uit van een groter meetnetwerk naar stikstofneerslag, opgezet door de Universiteit Utrecht. Op de Utrechtse Heuvelrug zijn vijf onderzoekslocaties gerealiseerd, waaronder op landgoed Den Treek en terreinen van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Gedurende twee jaar worden hier metingen verricht om de verspreiding van stikstof in het Nationaal Park in kaart te brengen, dankzij de ondersteuning van de Onderzoeks- en Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug.

Doorvalmetingen van stikstof (foto: Bas Niemans)

Bij stikstofdepositie komt stikstof uit uitlaatgassen en landbouw in de lucht terecht en daalt het uiteindelijk neer op bodem, plant en water. In de natuurgebieden van de Utrechtse Heuvelrug, die grenzen aan stedelijk en agrarisch gebied en worden doorsneden door (grote) wegen, is de invloed van atmosferische stikstofdepositie groot, terwijl er nog weinig depositiemetingen worden uitgevoerd. Dit onderzoeksproject heeft als doel beter te begrijpen hoe stikstof uit de lucht op verschillende plekken terechtkomt en hoe dit in de loop van de tijd verandert. De resultaten van dit onderzoek dragen bij aan het verbeteren van modellen die voorspellen hoe stikstof zich verspreidt. Deze kennis kan beleidsmakers helpen bij het nemen van gerichte maatregelen om de stikstofuitstoot te verminderen. Voor dit onderzoek is een stikstofdepositie meetnet opgezet. Naast twintig meetlocaties op de Veluwe zijn er vijf locaties op de Utrechtse Heuvelrug, waaronder op landgoed Den Treek en terreinen van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten.

Binnen meetlocaties in het bos  wordt regenwater onder het bladerdak en langs boomstammen opgevangen om inzicht te krijgen in welk deel van de totale stikstofneerslag via bomen de grond in komt. In het open veld bij het bos staan speciale meetinstrumenten (bulkvangers en wet-only vangers) om te onderzoeken hoeveel stikstof er in het regenwater zit. Daarnaast worden daar ook de hoeveelheden ammoniak (NH₃) en stikstofdioxide (NO₂) in de lucht gemeten. De depositiemetingen worden gedurende twee jaar uitgevoerd, waarbij het regenwater elke twee weken wordt verzameld.

Wet-only vanger (foto: Bas Niemans)
Bulkvangers in het open veld (foto: Bas Niemans)

Daarnaast is er een koppeling gemaakt met het onderzoek naar klimaatslim bosbeheer dat is opgezet in een samenwerking tussen de UU en Staatsbosbeheer en de stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, waarin o.a. onderzocht wordt wat de invloed is van stikstof in de bodem op de groei van de bomen in het gebied.  De gezamenlijke wens is om de stikstofmetingen zoals beschreven in dit artikel aan deze bodem- en groeidata te koppelen.

Bovenstaand onderzoek in het Nationaal Park wordt gefaciliteerd door de Onderzoeks- en Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug. Binnen deze hub werken wetenschappers, studenten en stakeholders aan relevante vraagstukken uit de onderzoeksagenda van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, om zo bij te dragen aan de bescherming, het behoud en de ontwikkeling van natuur, landschap en erfgoed.

Meten is weten: klimaatslim bosbeheer door de experimentele aanplant van bomen

Geschreven door

Er zijn nieuwe ontwikkelingen binnen het Climate Smart Forestry project waarin de Universiteit Utrecht (UU), Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) en Staatsbosbeheer samen onderzoeken wat de staat van het bos op de Heuvelrug is en hoe de vitaliteit van het bos voor de toekomst verbeterd en geborgd kan worden.

Aanplant van experimentele plots

In februari en maart is Staatsbosbeheer met behulp van masterstudenten van de UU begonnen aan de aanplant van experimentele plots. Hier worden boomsoorten aangeplant die mogelijk beter bestand zijn tegen toenemende droogte waar de bosgebieden op de Heuvelrug mee te maken krijgen. Daarnaast moeten deze soorten in de herfst strooisel opleveren (zogenaamde ‘rijkestrooiselsoorten’) dat de negatieve effecten van de zeer lage zuurtegraad van de bodem deels zou kunnnen compenseren. Aangeplante soorten zijn onder andere de wintereik maar ook minder bekende soorten zoals de libanonceder.

Herstelmaatregelen en experimentele opzet

Om verschillende herstelmaatregelen te onderzoeken is gekozen voor een experimentele opzet. Zo worden bij de aanplant verschillende nutriënten toegevoegd. In en rond sommige plantgaten wordt steenmeel toegevoegd om de bodem minder zuur te maken en mineralen die de groei kunnen bevorderen. Bij andere aanplant wordt gebruik gemaakt van mycorhizza, schimmels die samenwerken met de planten rond het wortelnetwerk. Hierbij geldt: meten is weten. Wat is nou eigenlijk het effect van veel toegepaste maatregelen zoals steenmeel en wat zijn mogelijke lange termijn effecten in de bosgebieden van de Utrechtse Heuvelrug? Door deze opzet kunnen de onderzoekers bepalen wat wél en wat niet werkt voor de groei van de jonge boompjes.

Bodemonderzoek op de Utrechtse Heuvelrug

Parallel aan dit experiment wordt op 150 locaties onderzoek gedaan naar de staat van de bodem op de gehele Utrechtse Heuvelrug, waarbij o.a. de zuurtegraad en stikstof- en fosfaatwaardes bepaald worden. We meten ook de microbiële activiteit in de bodem, omdat dit een belangrijke rol speelt bij de afbraak van organisch materiaal en daarmee in de bodem het vermogen water vast te houden tijdens droogte. De lage zuurtegraad en hoge stikstofconcentraties bemoeilijken deze afbraak waardoor het bos gevoeliger wordt voor droogte. Door deze data te koppelen aan historische groeidata van het bos krijgen de onderzoekers een beter beeld van de impact van de bodemwaardes op de groei van het bos.

Samenwerking binnen de Onderzoeks- en Onderwijshub

Bovenstaand onderzoek in het Nationaal Park wordt gefaciliteerd door de Onderzoeks- en Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug. Binnen deze hub werken wetenschappers, studenten en stakeholders aan relevante vraagstukken uit de onderzoeksagenda van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, om zo bij te dragen aan de bescherming, het behoud en de ontwikkeling van natuur, landschap en erfgoed.

Donald Duck over biodiversiteit: Jongerenraad NPUH in gesprek met MBO-leerlingen over de toekomst van landbouw en natuur

Geschreven door

Sascha Vreekamp en Puck Lieverse van de Jongerenraad Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) hebben als facilitators (onder andere samen met gedeputeerde Mirjam Sterk) twee groepen begeleid tijdens een jongerenparticipatiesessie over biodiversiteit en landbouw. Dit gebeurde in het kader van Jong Utrecht aan zet, een initiatief ter gelegenheid van het 650-jarig bestaan van de provincie Utrecht.

Tijdens de sessie, die plaatsvond op het Grafisch Lyceum in Utrecht, werden MBO-leerlingen betrokken bij het bespreken van de toekomst van landbouw en natuur. Onder leiding van de Jongerenraad NPUH werden de ideeën van de leerlingen in mindmaps vastgelegd, wat leidde tot een aantal innovatieve en creatieve voorstellen, waaronder het winnende idee: een Donald Duck over biodiversiteit.

De sessie bleek niet alleen waardevolle ideeën op te leveren, maar was voor alle betrokkenen een verfrissende ervaring en benadrukte het belang van jongerenparticipatie bij het vormgeven van de toekomst van de regio.

Gezamenlijk visietraject voor duurzame mobiliteit: NPUH stelt adviesbureau Rebel aan

Geschreven door

Sinds de coronapandemie zijn bezoekersaantallen in veel natuurgebieden enorm toegenomen. Veel bezoekers komen met de auto. Doel van dit visietraject is het stimuleren van een modal shift, of verschuiving, naar duurzamere vormen van mobiliteit. Dat gebeurt in samenwerking met overheden, vervoersbedrijven en andere stakeholders. Adviesbureau Rebel Group (Living Mobility) is door Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) aangesteld om dit proces te begeleiden.   

De grote hoeveelheid betrokken stakeholders vraagt om een gebiedsbrede mobiliteitsvisie, die ook gedragen en bestuurlijk geborgd is. Er zal worden gewerkt aan een gezamenlijke langetermijnvisie (2050), inclusief concrete ambities voor de korte (2026) en middellange termijn (2030). 

Gedeeld toekomstbeeld voor recreatieve mobiliteit 

Het visietraject wordt uitgevoerd binnen het Europese project MONA. “We hebben gekozen voor Rebel vanwege hun ervaring, voorgestelde aanpak en ervaring met eerder uitgevoerde mobiliteitsprojecten in het gebied,” zegt Sterre Sparreboom, projectleider duurzame mobiliteit, “Met dit visietraject kunnen we met alle betrokkenen komen tot een gedeeld toekomstbeeld. Dat biedt een stevig fundament voor samenwerking tussen regionale en lokale stakeholders, waaronder de provincie Utrecht, gemeenten, terreinbeherende organisaties, NS en ProRail.” 

Djavan Braumuller, projectleider bij Rebel: “We zetten graag onze kennis op het gebied van mobiliteit en natuurbehoud in om bij te dragen aan duurzame recreatieve mobiliteit. Zo zorgen we samen voor een passende toegankelijkheid van het Nationaal Park en een gezonde balans tussen mens en natuur.” 

Project MONA: duurzame recreatieve mobiliteit  

Dit project vindt plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA. Doel van het meerjarige Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.     

Lees hier meer over MONA  

Uitnodiging webinar: In 3 stappen naar een bijvriendelijke tuin – maak je tuin onweerstaanbaar voor bestuivers! (7 mei 2025)

Geschreven door

Woon je op of rond de Utrechtse Heuvelrug en ben je benieuwd hoe je van jouw tuin een bijenparadijs kunt maken? Met slechts drie simpele elementen maak je jouw tuin al aantrekkelijk voor bestuivers! Leer er meer over tijdens dit interactieve Heuvelrugtuinen webinar op woensdag 7 mei, van 20:00 tot 21:30. Linde Slikboer, van stichting EIS; het Kenniscentrum Insecten van Naturalis, neemt je mee in de wereld van bijen. Leer hoe je deze zoemende vrienden naar jouw tuin kunt krijgen! 

Meld je aan!

Bijen zijn onmisbaar voor de natuur én voor ons! Ze zorgen voor de bestuiving van bloemen, waardoor planten kunnen groeien en bloeien. Dit is niet alleen goed voor de biodiversiteit, maar ook voor onze voedselvoorziening.

Wil jij meer bijen in je tuin én genieten van een kleurrijk, levendig bloemenparadijs? Doe mee met ons inspirerende webinar en ontdek hoe je jouw tuin aantrekkelijk maakt voor deze fascinerende bestuivers!

Wat kun je verwachten?

  • Leer alles over de bijensoorten op de Utrechtse Heuvelrug
  • Ontvang praktische tips om jouw tuin om te toveren tot een bijenparadijs
  • Ontdek welke drie essentiële dingen bijen nodig hebben om te overleven
  • Kom erachter met welke planten je verschillende soorten bijen aantrekt
  • Leer hoe je bijensoorten kunt herkennen en hoe je kunt bijdragen aan hun bescherming.

Na dit webinar weet je precies hoe je een bloeiende, bijvriendelijke tuin creëert waar niet alleen bijen, maar ook jij blij van wordt!

Meld je snel aan en help de bijen!

Project Heuvelrugtuinen: maak van jouw tuin een stukje Nationaal Park

Geschreven door

Het succesvolle project Heuvelrugtuinen, waarbij bewoners hun tuin vergroenen met o.a. inheemse planten, gaat in 2025 het zesde jaar in. Maar liefst zes gemeenten sluiten zich dit jaar bij dit project aan: De Bilt, Soest, Zeist, Rhenen, Woudenberg en Utrechtse Heuvelrug. Samen met deze gemeenten zetten Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, Natuur en Milieufederatie Utrecht en IVN Natuureducatie zich in voor meer groene, biodiverse en klimaatbestendige tuinen op en rond de Utrechtse Heuvelrug. Zo versterken we samen de biodiversiteit en het watersysteem van de regio.

Waarom een Heuvelrugtuin?

Met een Heuvelrugtuin dragen inwoners bij aan de versterking van de biodiversiteit van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Zo bestaat een Heuvelrugtuin voor minstens 60% uit planten, er wordt gifvrij getuinierd, het biedt beschutting voor vogels en insecten en je vindt er planten die passen in de omgeving van het Nationaal Park. Ook wordt er regenwater opgevangen, waardoor de tuin beter bestand is tegen periodes van droogte en wateroverlast. De afgelopen vijf jaar hebben we inwoners op en rond de Utrechtse Heuvelrug geholpen met advies, planten en regentonnen om aan de slag te gaan met hun Heuvelrugtuin.

Grote belangstelling

Het project Heuvelrugtuinen is dankzij de enthousiaste deelname van inwoners en partners gegroeid en inmiddels breed bekend in de regio. We zijn er alleen nog niet. Door de langere periodes van droogte en hevige regenbuien wordt het steeds belangrijker om onze omgeving aan te passen aan het veranderende klimaat. Daarom gaan we in 2025 verder om nog meer bewoners te inspireren om hun tuin groener en biodiverser te maken.

Wat betekent dit voor inwoners?

Inwoners op en rond de Utrechtse Heuvelrug kunnen ook dit jaar weer rekenen op praktische tips, inspirerende voorbeelden en ondersteuning om hun tuin te vergroenen en bewust om te gaan met water. Denk aan advies over inheemse planten, waterbeheer en het creëren van een natuurlijke leefomgeving voor vogels, bijen en vlinders. Ook zullen er in 2025 diverse activiteiten plaatsvinden om samen aan een groenere regio te werken.

Doe mee!

Iedereen kan een Heuvelrugtuin maken. Of je groene vingers hebt of juist niet, veel of weinig ervaring met tuinieren, een groot of klein budget. Op jouwheuvelrugtuin.nl vind je heel veel leuke tips voor het aanleggen van jouw Heuvelrugtuin. Heb je al zo’n tuin? Dan kun je die daar aanmelden en ontvang je een tuinbordje en inheems zadenzakje cadeau.

Meer weten? Bezoek jouwheuvelrugtuin.nl of volg ons op Facebook en Instagram.

Het project Heuvelrugtuinen is een initiatief van Nationaal Park Utrecht Heuvelrug, Natuur en Milieufederatie Utrecht en IVN Natuureducatie.

Voorkom natuurbranden: samen beschermen we onze natuur

Geschreven door

Tijdens langere periodes van droogte en hoge temperaturen is de natuur extra kwetsbaar. Daarom geldt er van 1 maart tot 1 oktober een rookverbod in de natuurgebieden op de Utrechtse Heuvelrug. De negen natuurbrand gemeenten waarin het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug ligt: Baarn, Leusden, Rhenen, Woudenberg, De Bilt, Amersfoort, Zeist, Soest en Utrechtse Heuvelrug trekken hierin samen op om natuurbranden te voorkomen. Hiermee beschermen we onze unieke natuur.

Waarom een rookverbod?

Een klein vonkje, zoals van een smeulende sigarettenpeuk kan al leiden tot een grote brand met verwoestende gevolgen voor flora, fauna en de veiligheid van bezoekers en omwonenden. Daarom is dit preventieve rookverbod ingesteld.

Wat betekent dit voor bezoekers?

Het rookverbod geldt in bossen, op heide- of veengronden en in duingebieden, evenals binnen een straal van honderd meter daarvan.

Help mee!

U kunt bijdragen aan een brandveilige Utrechtse Heuvelrug door:

  • Niet te roken in de natuurgebieden.
  • Geen afval achter te laten, vooral geen glas of sigarettenpeuken.
  • Geen open vuur te maken in de natuurgebieden
  • Verdachte situaties of rookontwikkeling direct te melden bij de boswachter of via 112.

Samen kunnen we zo de veiligheid van mens en dier waarborgen en blijven genieten van onze prachtige natuur.