In Nederland zijn 4,5 miljoen tuinen waarvan de gezamenlijke oppervlakte meer dan tien keer zo groot is als Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Samen vormen onze tuinen het grootste natuurgebied van Nederland: Nationaal Park Alle Tuinen! En dat maakt iedere tuinbezitter tot natuurbeheerder. Hoe staat het met de soortenrijkdom in onze eigen achtertuinen?

In de maand juli gaat het NTR-wetenschapsprogramma Focus mensen inspireren een bijdrage te leveren aan de biodiversiteit in Nederland. Dat doen we met vier afleveringen in de Podcast Focus gepresenteerd door Lara Billie Rense (vanaf 30 juni online). Samen met het publiek gaan we op onderzoek uit in dit gloednieuwe Nationaal Park: lukt het om 5.000 verschillende soorten wilde planten en dieren te tellen in de maand juli? In samenwerking met het Kadaster en de gratis app ObsIdentify  van Waarneming.nl gaan we deze uitdaging aan met een BioBlitz, een officiële telling.

Met simpele ingrepen kun je in eigen tuin de biodiversiteit vergroten.

Aanleiding voor het project is de documentaire My Garden of a Thousand Bees. De Britse wildlife filmmaker Martin Dohrn besloot tijdens de lockdown in coronatijd zijn apparatuur te gebruiken om het leven van de bijen in zijn achtertuin vast te leggen. Nu had hij eindelijk de tijd om in te zoomen op het insectenleven in eigen tuin. Hij legde meer dan zestig soorten vast en kon zelfs bijen op individueel niveau ‘portretteren’.

Niets doen
In de serie van vier afleveringen in Podcast Focus, met onder meer documentairemaker Martin Dohrn, is te horen hoe je zo’n groen walhalla kunt creëren. De biodiversiteit staat onder druk. En het is dan goed te weten dat je met simpele ingrepen in eigen tuin – maar ook op eigen balkon –heel veel wilde planten en dieren uit kunt nodigen. Met wetenschappers, tuinexperts en microparkbeheerders verkennen we de verborgen rijkdom in de kleine hoeken van ons nieuwe Nationaal Park. Hoe hebben ze deze natuurhaven gecreëerd? Wat heeft het diverse leven nodig, wat zijn de do’s en de don’ts? Vaak is het een kwestie van juist iets níet doen.

De grootste soortentelling ooit in Nederland

Ook het Kadaster vindt onze soortenrijkdom belangrijk en werkt graag mee aan het uitroepen van dit grootste natuurpark van Nederland. Zij zetten met hun GIS-data Nationaal Park Alle Tuinen letterlijk op de kaart. Samen met Waarneming.nl en hun app Obsidentify gaan we de uitdaging aan: Lukt het om samen met het publiek 5.000 verschillende soorten wilde planten en dieren waar te nemen gedurende een maand? De aftrap van deze grootste BioBlitz ooit is in Vroege Vogels Radio (30 juni).

• De podcast Iedere tuin telt! is vanaf 30 juni te beluisteren in Podcast Focus via de gratis NPO Luister-app en andere podcastplatforms. Verslaggeving: Erik den Boer, Omar Diab en Marloes van de Wakker. Host: Lara Billie Rense
• De documentaire My Garden of a Thousand Bees is op woensdag 7 augustus, 20.35 uur te zien op NPO 2 en daarna een week lang op NPO Start, en 9 maanden op NPO Plus.
• Mátyás Bittenbinder beantwoordt op YouTube en Instagram @ntrwetenschap de meest gestelde vragen over het leven in je tuin vanaf 3 juli
• De BioBlitz in Nationaal Park Alle Tuinen is te vinden op waarneming.nl
• Alle links en info en hoe het staat met de telling is te zien op ntr.nl/iederetuintelt

“Het is niet alleen natuurvriendelijk en biodivers, maar ook onderhoudsvriendelijk en hypergoedkoop.” Dat is wat Mieke Weegels zei over haar Heuvelrugtuin. In dit interview lees je het verhaal van Mieke en hoe zij haar bouwplaats in Austerlitz heeft omgetoverd tot een stukje Utrechtse Heuvelrug. Ze onderstreept deze vele voordelen van een Heuvelrugtuin, zoals financiële en natuurlijke voordelen én een prachtige tuin om van te genieten. Ook trok haar Heuvelrugtuin veel dieren aan. Daar kwam ze achter toen ze een wildcamera in haar tuin plaatste, als onderdeel van de actie ‘Wild in jouw Heuvelrugtuin’.

Mieke maakte tijdens haar verhuizing in 2020 de keuze om het helemaal anders te doen in haar manier van tuinieren. Via het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, de Natuur en Milieufederatie Utrecht en de IVN Natuureducatie volgde ze een gratis e-learning over Heuvelrugtuinen en leerde hoe zij haar tuin kon transformeren tot Heuvelrugtuin.

Een Heuvelrugtuin bestaat voor minstens 60% uit groen, er wordt gifvrij getuinierd, hij biedt beschutting voor vogels en insecten en je vindt er planten die passen in de omgeving van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Ook wordt er regenwater opgevangen, waardoor de tuin beter bestand is tegen periodes van droogte en wateroverlast.

Na de online cursus ontwierp ze eigenhandig haar eigen nieuwe tuin en veranderde alles ook zelf. Hierbij voerde ze veel veranderingen door. Zo plantte ze voornamelijk inheemse soorten aan in combinatie met wat uitheemse planten.

Zelf zegt ze hierover het volgende:

“Ik wilde dus vooral van al die gekke exotische planten af. Die gaan ook eigenlijk bijna altijd dood. Óf je moet heel veel wateren, óf je moet heel veel kunstmest geven en je moet alle dieren die er eigenlijk wonen doodmaken. Dat vond ik niet meer acceptabel. Dat was eigenlijk mijn drijfveer om manier van tuinieren om te gooien. En ik heb niet alleen maar inheemse planten, want dat zou ook een beetje saai zijn. Er zijn heel weinig inheemse groenblijvers. Ook wilde ik dat mijn tuin snel zou groeien, dus ik heb inheems en uitheems gemixt.”

Veel van deze planten heeft Mieke zelf opgekweekt. Dit was niet alleen leuk, maar bleek ook nog eens een groot voordeel te hebben.

“Het is echt hypergoedkoop zo’n tuin. Het is wel veel geld, maar in verhouding valt dat erg mee. Als je ziet dat sommige andere mensen 50.000 euro in hun tuin zetten: ik was maar 2.000 euro kwijt voor de beplanting.”

Een ander aspect waar Mieke rekening mee hield tijdens haar tuininrichting is de bodemkwaliteit. Mieke probeert namelijk zo goed mogelijk aan te sluiten bij het oorspronkelijke landschap in van de Utrechtse Heuvelrug in Austerlitz: heide.

“Ik zag om me heen dat de hele buurt hun tuin afgroef en andere grond in hun tuin stopte. Ik heb de bestaande grond gewoon laten liggen en daarmee gewerkt.”

Hierdoor groeide inheemse planten een stuk beter in haar tuin.

Verder legde Mieke een poeltje aan, bracht ze rommelhoekjes aan, zette ze een regenton neer en hing ze nestkastjes op in haar tuin. Ook laat ze na het snoeien haar afval tegenwoordig liggen. Dit om zo nog meer circulair bezig te zijn.

“Het idee is natuurlijk heel raar, een plant trekt van allerlei grondstoffen uit de grond om te groeien. Vervolgens wanneer je gaat snoeien gooi je de restanten weg en moet je weer mesten om de planten voldoende voedingsstoffen te geven. Je kan net zo goed de plantenresten laten liggen, zodat ze hier weer hun voeding uit kunnen halen.“

Daarnaast merkt ze dat het tuinieren nu minder tijd in beslag neemt en ze meer kan genieten van haar tuin.
Tijdens een actie van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en Stichting De Lynx, kwam ze er achter dat tuin ook geliefd is door anderen! Met deze actie kreeg Mieke namelijk voor 4 weken een wildcamera in haar achtertuin. Tot haar verbazing zag ze ’s nachts heel veel katten. Overdag zag ze juist veel vogels en insecten.

Zo heeft Mieke een mooie plek gecreëerd, niet alleen voor haar zelf, maar ook voor de natuur!

Wil jij net als Mieke ook jouw tuin transformeren tot Heuvelrugtuin?
Kijk voor meer informatie over Heuvelrugtuinen op www.jouwheuvelrugtuin.nl  

Wild in jouw Heuvelrugtuin is een samenwerking tussen Heuvelrugtuinen en Wild in je Achtertuin. Het project Wild in je Achtertuin heeft vorig jaar een bijdrage van het Nationaal Park Fonds Utrechtse Heuvelrug ontvangen om het project uit te rollen op de Utrechtse Heuvelrug.

Op woensdagmiddag 5 juni organiseren wij het tweede Heuvelrugtuinen inloopspreekuur bij de Groene Inval in Baarn. Tussen 14.30 en 17.00 uur zit ecologisch tuinontwerper Judith Tempel klaar voor al jouw vragen. Wil je samen werken aan een schets van jouw Heuvelrugtuin? Advies over waterberging? Tips voor beplanting die past op jouw balkon? Met al deze vragen kun je terecht! Gewoon even buurten om over tuinen te kletsen kan uiteraard ook.

Naast advies vindt die dag ook het lentefeest van de Groene Inval plaats. Zij bestaan 100 jaar en vieren dat met verschillende activiteiten, zoals een workshop compost maken, een vogelverschrikker maken, zonnebloem wedstrijd en een lezing over insecten in de tuin.

Praktische informatie:

• Heuvelrugtuinen inloopspreekuur
• Woensdag 5 juni tussen 14.30 en 17.00 uur
• Te gast bij de Groene Inval
• Adres: De Geerenweg 8, 3741 RS Baarn
• Aanmelden niet nodig!
• Bekijk (en deel!) ook onze flyer

Gouden tip: Breng voor het best passende advies één of meer (overzichts)foto’s van jouw tuin mee. Dat is namelijk een mooi uitgangspunt voor een schets en om jouw vragen beter in de context van jouw tuin te kunnen plaatsen.

Tuinverhalen

Een echte Heuvelrugtuin houd je niet geheim, daar inspireer je juist ook anderen mee. Heuvelrugtuinen is daarom op zoek naar inspirerende verhalen, foto’s en misschien zelfs leuke filmpjes uit jouw Heuvelrugtuin!

Heb jij een groene oase die je graag met anderen wilt delen? Of ben je net begonnen met het creëren van je eigen stukje Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en kunnen we mee-leren van jouw leerproces? Vertel ons hoe je begonnen bent met jouw Heuvelrugtuin, wat je heeft geïnspireerd, en welke tips & tricks je hebt voor mede-tuinliefhebbers. Deel jouw verhaal met ons via boblommendaal@npuh.nl.

Creëer jouw eigen stukje Nationaal Park in je tuin tijdens het pinksterweekend van 18 mei! Ontdek de mooie plantenactie in samenwerking met het project Heuvelrugtuinen: drie wilde & inheemse planten voor slechts €10,00!* Deze unieke planten, passen perfect in de omgeving van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, trekken bijen, vlinders en vogels aan, waardoor jouw tuin tot leven komt. Laat je adviseren door onze medewerkers of bekijk de speciale plantenlijst om jouw Heuvelrugtuin te creëren.

Je kunt voor deze actie terecht bij de volgende tuincentra, maar check wel goed de openingstijden van het tuincentrum van jouw keuze:

• Tuincentrum Abbing in Zeist
• Tuincentrum van Ee in Zeist
• Tuincentrum Hartogsveld in Amersfoort
• Tuincentrum De Schouw in Houten
• Tuincentrum Harkes in Ede
• Welkoop in Woudenberg
• Tuincentrum Merkens in Langbroek
• Tuincentrum ’t Vaarderhoogt in Soest
• Tuincentrum de Oude Tol in Wageningen
• Kwekerij Groeneveld in Baarn
• Tuincentrum & Hoveniersbedrijf De Driesprong in Ede

*Let op: voor deze actie geldt op = op.

Op donderdag 4 april kwamen medewerkers van tuincentra op de Utrechtse Heuvelrug bij elkaar om meer te leren over plaagdieren. En dan vooral over hun rol in het ecosysteem. Gastspreker Suze Peters deelde boeiende inzichten over de veel voorkomende plaagdieren (denk aan de slak, bladluis en mol) en manieren om hun aanwezigheid op een natuurlijke manier tegen te gaan. Zo leerden we dat gezonde en sterke planten niet bespoten hoeven te worden tegen plaagdieren, en dat het helpt voor voldoende voedsel en schuilplaatsen te zorgen voor natuurlijke vijanden van dieren die je liever niet in je tuin hebt.

De aanwezigen gingen met elkaar in gesprek over hoe ze de nieuwe kennis kunnen gebruiken om hun klanten nog beter advies te geven. Het gesprek draaide om het vinden van een evenwichtige aanpak die effectief is tegen plaagdieren en goed voor de biodiversiteit.

Benieuwd naar de verkregen inzichten? Je vind de samenvatting op deze poster.

Op 1 mei 2024 organiseren wij een bijeenkomst over Heuvelrugtuinen in Soest! Tijdens deze bijeenkomst vertellen wij over het project Heuvelrugtuinen, leren we van elkaars acties en kunnen we brainstormen over mogelijke nieuwe acties in Soest. Denk bijvoorbeeld aan het organiseren van een bewonersavond, plantdagen en demonstraties regenpijp afkoppelen.

Praktische info

Datum: 1 mei 2024
Tijd: 19:30-21:00
Plaats: Soest (locatie volgt)
Kosten: Gratis
Voor wie: Lokale groepen in Soest

Aanmelden

Begin 2020 zijn het Nationaal Park Utrecht Heuvelrug, Natuur en Milieufederatie Utrecht en IVN Natuureducatie het project Heuvelrugtuinen gestart. Het project Heuvelrugtuinen laat zien dat iedereen een bijdrage kan leveren aan een groene en water robuuste Heuvelrug. Inmiddels hebben al meer dan 350 mensen van hun tuin een klein stukje Utrechtse Heuvelrug gemaakt.

Wij organiseren dit door middel van het aanleggen van voorbeeldtuinen, samenwerking met de Tuinbranche, een gratis online cursus, een communicatie toolbox, online bewonersavonden en het belangrijkste: samenwerking met lokale groepen! Meer informatie vind je op www.jouwheuvelrugtuin.nl.

Heuvelrugtuinen

Een Heuvelrugtuin is een stukje Nationaal Park in je eigen tuin. Een Heuvelrugtuin bestaat voor minstens 60% uit groen en wordt er gifvrij getuinierd. In een Heuvelrugtuin staan inheemse planten die schuil- en voedselplaatsen bieden aan bijen, vlinders en vogels. Ook wordt er regenwater opgevangen, waardoor de tuin beter bestand is tegen periodes van droogte en wateroverlast.

Aanmelden

We zien jou graag terug tijdens de bijeenkomst!
Meld je hieronder aan.

Aanmelden