Bokashi is het Japanse woord voor ’gefermenteerde organische stof’. Niet alleen planten zijn er dol op, ook Heuvelrugtuinier Roelof de Jong is groot fan. Hij deelt zijn ervaringen graag om ook andere Heuvelrugtuiniers kennis te laten maken met deze natuurlijke bodemverbeteraar.
Anderhalf jaar geleden plantte Roelof met zijn tuingroep een voorbeeld Heuvelrugtuin aan bij de Ontmoetingskerk in Rhenen. De kerktuin ligt op een zandafzetting uit de ijstijd en is dus van zichzelf niet zo geschikt voor veel planten. Bovendien werd er voorheen ‘netjes’ getuinierd, bladeren en takken zijn dus jarenlang steeds opgeruimd. Om een goede voedingsbodem te creëren voor allerlei inheemse planten werd de zandgrond bij de aanleg verrijkt met biologische compost. Dat hielp het bodemleven al aardig op gang, zoals te zien was aan allerlei beestjes die de tuin vaker bezochten. De ambitie was echter om niet steeds te hoeven bemesten, maar juist te zorgen kringloop van voedingsstoffen die zichzelf in stand houdt. Bokashi bleek de juiste truc om het bodemleven en daarmee ook de planten langdurig te voeden. Daar heeft de tuin zowel boven als de grond er profijt van.
Van dichtbij
Waar haal je die gefermenteerde organische stof vandaan? Anders dan de naam doet vermoeden, is bokashi ook dichtbij huis verkrijgbaar. Roelof en collega’s hebben het zelfs heel lokaal kunnen inkopen. Boeren uit het Binnenveld, het zuidelijke deel van de Gelderse Vallei, zijn namelijk voorlopers op het gebied van bokashi. Dus ging Roelof bij de Coöperatie Binnenveldse Hooilanden lang langs om het spul op te halen. Twee aanhangwagens bokashi werden daarna over de tuin verspreid en dat heeft inmiddels kunnen zorgen voor een robuuste, circulaire Heuvelrugtuin met een grote variatie aan planten.
Zure bodem-booster
Bokashi maak je op dezelfde manier als zuurkool. Met behulp van melkzuurbacteriën worden planten resten zonder zuurstof gefermenteerd. De bacteriën die betrokken zijn bij het fermentatieproces scheiden verschillende nuttige stoffen af. In tegenstelling tot het gebruikelijke composteren blijven zo alle voedingstoffen uit het plantenmateriaal behouden. Deze stoffen zijn niet alleen waardevol voor ons eigen lichaam, maar ook voor planten. Door bokashi toe te voegen aan de bodem zijn er voor de planten meer van deze voedingsstoffen beschikbaar en voelen belangrijke bodemdiertjes zich er ook goed thuis.
Groene samenwerking
De Ontmoetingskerk in Rhenen is een zogenaamde Groene Kerk. Dat houdt in dat ze allerlei maatregelen treffen om goed voor natuur en klimaat, voor de schepping te zorgen. Naast de aanleg van de Heuvelrugtuin is ook de hemelwaterafvoer van het enorme dak afgekoppeld en naar de tuin geleid. Zo laat kerk zien hoe iedereen kan bijdragen aan biodiversiteit en duurzaamheid. Dat de ontmoetingskerk voor de bokashi-actie kon samenwerken met de boeren en natuurontwikkelaars in het Binnenveld, maakt het een driedubbelslag voor regionale duurzame initiatieven; Heuvelrugtuinen, bokashi van de coöperatie Binnenveldse Hooilanden én de Groene Kerk.